Massages zijn fijn. Voor veel mensen gaat er niks boven een paar knedende warme handen op hun rug, massagepraktijken vind je dan ook overal. Maar hoe komt het nou eigenlijk dat je het niet fijn vindt als iemand je knijpt, terwijl het ‘knijpen’ dat bij een massage hoort wel als prettig wordt ervaren? En hoe staat het met het effect van een massage op je spieren? En heeft iedere massagevorm dezelfde werking of is er verschil?

Ik deel een aantal interessante onderzoeken van de afgelopen jaren met je.
Spoiler: Deze onderzoeken bevestigen wat wij ervaren: massage werkt!
Waarom massage werkt de wetenschap aan het woord:

Blij van een massage

Waarom je blij wordt van een massage vroeg de Technische Universiteit van Californië zich af. Daarom masseerden zij voor hun onderzoek¹ muizen om te kijken hoe de huid onderscheid maakt tussen fijne en minder fijne aanraking. Los van de conclusie dat niet alle lab-muizen een rotleven hebben, bracht deze proef nog een andere uitkomst: Het lekkere gevoel dat je door een massage krijgt, wordt veroorzaakt door een speciaal type zenuwvezel. Het gaat hier om C-vezels.

Wel aandacht voor pijn, niet voor fijn

Waarom je blij wordt van een massage vroeg de Technische Universiteit van Californië zich af. Daarom masseerden zij voor hun onderzoek¹ muizen om te kijken hoe de huid onderscheid maakt tussen fijne en minder fijne aanraking. Los van de conclusie dat niet alle lab-muizen een rotleven hebben, bracht deze proef nog een andere uitkomst: Het lekkere gevoel dat je door een massage krijgt, wordt veroorzaakt door een speciaal type zenuwvezel. Het gaat hier om C-vezels.

Lichtgevende muizen

Om meer onderzoek te kunnen doen naar de huidzenuwen die een fijn gevoel geven, zijn genetisch gemodificeerde muizen gefokt. Zij werden geboren met markers op de betreffende zenuwen. Bij stimulatie lichten deze op. En zo is bij dit onderzoek letterlijk en figuurlijk aan het licht gekomen dat de C-vezels wel gestimuleerd worden door een massage en niet door lukraak knijpen of porren.

Voorkeur

Om zeker te weten dat de muizen het activeren van de C-vezels als fijn ervaren, is nog een laatste proef uitgevoerd. Ze werden geïnjecteerd met een middel dat de ‘massagezenuwen’ stimuleert en ook met een placebo (zoutoplossing), dit gebeurde telkens in twee afzonderlijke kamers. Na vier dagen mochten de muizen kiezen welke kamer ze ingingen, het overgrote deel koos voor de kamer waar ze het fijne goedje kregen toegediend. Conclusie is dus dat de reden dat je blij wordt van een massage toegeschreven kan worden aan de C-vezels.

Verschillen

Toch geniet de één meer van een massage dan de ander. Daarvoor zijn verschillende redenen aan te wijzen. Een belangrijke is dat niet iedereen evenveel C-vezels in zijn of haar huid heeft².

Ontstekingsreacties

Los van wat je vindt van een massage, is het natuurlijk ook interessant om te weten wat het lichamelijke effect is. Sporters worden graag gemasseerd, maar helpt het ook echt? Om antwoord op deze vraag te krijgen voerde de afdeling bewegingswetenschappen van de McMaster University (Canada) een onderzoek³ uit waarbij gekeken werd of, en in hoeverre, massage ontstekingsreacties in spieren remt.

Spierpijn

Dat met massage spierpijn kan worden voorkomen of verminderd is al langer bekend, door velen wordt aangenomen dat de credits hiervoor gaan naar de bevordering van melkzuurafbraak. Uit eerdere onderzoeken is gebleken dat door massage biochemische sensoren worden gestimuleerd die ontstekingsremmende signalen versturen naar de spieren. Ook zorgt massage voor de aanmaak van mitochondriën in cellen. Dit zijn de energiecentra van een cel. Hoe meer mitochondria, hoe meer genezende activiteit.

Kijkje in de spier

So far, so good. Geen nieuwe informatie, wat revolutionair was aan deze studie is dat de onderzoekers ín de spier hebben gekeken om te zien wat er gebeurt tijdens een massage. Niemand ging hen daarin voor.

Massage bij uitputting

Het onderzoek werd uitgevoerd bij elf mannen van in de twintig. Allereerst werd hun maximale inspanningsvermogen vastgesteld. Twee weken daarna moesten de mannen ruim 70 minuten fietsen, ze mochten pas stoppen op het punt van totale uitputting. Na deze inspanning was er tien minuten rust. Gedurende deze tijd werd door een massagetherapeut olie aangebracht op beide benen. Eén van de benen werd gemasseerd met diverse massagetechnieken. Aansluitend werden uit beide benen spierbiopten genomen van de quadriceps, 2,5 uur later werd het nemen van biopten herhaald.

Duidelijk verschil

De resultaten liegen er niet om. Er is in de spier een duidelijk verschil zichtbaar in ontstekingsprocessen tussen het been dat gemasseerd werd en het been dat alleen werd ingesmeerd. Interessant detail is dat niet aantoonbaar was dat er ook een verhoogde melkzuurafbraak was.

Massage werkt ontstekinsremmend

Conclusie van dit verhaal is dat een massage hetzelfde effect kan hebben op de spieren als het innemen van NSAID’s (ontstekingsremmers). Voorzichtig wordt door de onderzoekers aangenomen dat het dus ook een positief effect zal hebben op andere aandoeningen waarbij ontsteking een rol speelt. Er is nog onvoldoende bewijs aanwezig om dit voor waar aan te nemen.

Zweedse massage vs. lichte aanraking

De proefpersonen uit een onderzoek4 dat werd uitgevoerd door Emory University School of Medicine (Atlanta), hebben het minstens net zo getroffen als de lab-muizen uit het eerste onderzoek dat ik in deze blog aanhaalde. Deze mensen van verschillende etniciteit kregen namelijk gedurende vijf weken één à twee keer per week een massage van 45 minuten. 29 personen kregen een Zweedse massage, 24 personen een andere, lichtere massage. Doel was om inzichtelijk te maken of het lichaam anders reageert op een klassieke Zweedse massage dan op haptische lichte aanraking. Om dit te kunnen beoordelen, werd voor en na iedere massagebehandeling bloed afgenomen.

Aantoonbaar effectief

Het goede (en niet bijzonder verrassende) nieuws is dat beide massagevormen aantoonbaar effectief zijn.

Uit het bloed van de proefpersonen die de Zweedse massage ondergingen bleek een toename van de lymfocyten (witte bloedcellen). Dit betekent dat het immuunsysteem een boost krijgt. Ook was er een afname van het stresshormoon cortisol zichtbaar.

De bloedwaardes van de proefpersonen die een lichte massage kregen, lieten een toename zien van het oxytocine-gehalte. Door het gevoel van veiligheid en verbondenheid dat dit hormoon je geeft, ben je beter bestand tegen stress en kom je gemakkelijker tot rust. Ook toonde het bloed een afname van het corticotropin-releasing hormoon (CRH). Dit hormoon produceert cortisol, stress wordt dus in de basis afgeremd door een lichte massagevorm.

De uitkomsten van de onderzoeken zijn duidelijk: Met massage kan je de geestelijke en lichamelijke gezondheid positief beïnvloeden. Dat wisten jij en ik al lang, maar dat de wetenschap dit bevestigt is wél fijn.